Музейныя таямницы. Адэкалон 4711
Нядаўна ў фондах Музея гісторыі Магілёва з’явіўся цікавы Музейны прадмет. Гэта фірмовая бутэлька для вядомага адэкалона «4711», так званай “Кёльнскай вады”. На асабовай грані – адліваны рэльефны надпіс: “Glockengasse 4711 Koln Rh”.
Спрадвечна адэкалонам называўся канкрэтны прадукт – духі, створаныя Іаганам Марыяй Фарынай – італьянцам, які прыехаў у Кёльн і стварыў там у 1709 годзе сваю парфумерную фірму. Арыгінальная “Кёльнская вада” Фарыны карысталася поспехам сярод мясцовай шляхты, змяшчала тонкія сумесі і эксклюзіўныя кампаненты. З’явіліся пераймальнікі, якія патаннялі свае склады. Так здарылася і з вадой “4711”. Прадпрымальнік Вільгельм Мюленс купіў у нейкага Фарыны, які не меў нічога агульнага з парфумернай дынастыяй, права на выкарыстанне яго прозвішча і гадамі прадаваў сваю “Кёльнскую ваду” за кошт чужога імя. Гэтая гісторыя скончылася судовай цяжбай і забаронай у 1881 году нашчадкам Мюленса выкарыстаць найменне «Фарына» у камерцыйных мэтах.
З назвай маркі звязана цікавая легенда. «Дом адэкалона» Мюленса знаходзіўся ў прыгожым будынку ў самым цэнтры горада. Французскія вайскоўцы пранумаравалі ўсе будынкі для зручнейшага збору падаткаў. Так будынак атрымаў нумар 4711 і ўжо хутка ён стаў гандлёвай маркай для ўсёй сямейнай вытворчасці. Аднак знакаміты сёння «Дом адэкалона 4711» не мае да першапачатковага прадпрыемства ніякага стаўлення. У 1854 годзе сям’я Мюленсаў пераехала ў новы асабняк па адрасе Глокенгасэ, 26-28, а стары будынак па суседстве, які калісьці носіў нумар 4711, быў прададзены і затым знесены.
Пабываць у Кёльне і не прывезці адэкалон “4711”?! Але гэтую бутэльку адэкалона прыцягнуў з сабой на нашу зямлю нямецкі акупант у перыяд Вялікай Айчыннай вайны. Ён быў забіты падчас вызвалення г. Магілёва Чырвонай Арміяй, хутчэй за ўсё 28 чэрвеня 1944 года, калі варожыя ваякі ўцяклі на захад, пакінуўшы ўмацаваны раён «Мядзведзь». Астанкі нямецкага салдата знайшлі і паднялі для перапахавання вайскоўцы 52-га АСПБ МА РБ недалёка ад адной з вёсак на паўднёвы захад ад Магілёва. Пры рэштках знаходзілася пустая фірмовая бутэлька з-пад адэкалона «4711», якая потым паступіла ў фонды Музея гісторыі Магілёва.
