Установа культуры “Музей гісторыі Магілёва”

Музей гісторыі Магілёва размяшчаецца ў будынку адноўленага помніка архітэктуры XVII стагоддзя – гарадской Ратушы.

Экспазіцыя музея называецца “Магілёў у эпоху магдэбургскага права”, але дазваляе прасачыць асноўныя этапы ў развіцці горада ад глыбокай старажытнасці да канца ХІХ ст., а цэнтральная частка экспазіцыі прысвечаная часу найбольшага культурнага росквіту Магілёва, калі горад быў адным з самых буйных і ўплывовых ва Ўсходняй Еўропе – перыяду з XVI па XVIIІ стагоддзі. У гэты час Магілёў уваходзіў у склад Вялікага княства Літоўскага, пачынаючы з 1577 г. меў права на самакіраванне (Магдэбургскае права) і быў прыроўнены ў правах да сталіцы дзяржавы, Вільні.

Адметнасць магілёўскай Ратушы – як і стагоддзі таму, яна з’яўляецца цэнтрам гарадскога жыцця. Тут, у шыкоўнай канферэнц-зале адбываюцца ўрачыстыя сустрэчы, падпісанні міжнародных пагадненняў, прэс-канферэнцыі і прыёмы старшыні гарвыканкама, рэгістрацыі шлюбаў. Канферэнц-зала ўпрыгожаная партрэтамі магілёўцаў, якія пакінулі яркі след у гісторыі горада і Беларусі.

Музей мае таксама войтаўскую залу, якая вяртае нас у часы магдэбургскага права, у часы самастойнага і заможнага горада. Асноўныя экспазіцыйныя памяшканні знаходзяцца на першым паверсе. Тут мы даведваемся, што горад узнік на высокім беразе Дняпра ў канцы І тысячагоддзя н.э., і быў заселены славянамі, якія актыўна гандлявалі на шляху “з варагаў у грэкі”. Пачынаючы з XVI ст. горад рос і ўзвышаўся над астатнімі, гандлюючы з самымі далёкімі краямі, мужна баронячыся ў час шматлікіх войн і навалаў. Побыт гараджаніна ў XVI – XVIІІ стст., сімвалы ўлады і свабоды, канфесійнае жыццё, вопратка, узбраенне і прылады працы, упрыгожванні, мода і гульні – вядучыя тэмы асноўнай экспазіцыі музея.

Выбітная каштоўнасць у музейнай экспазіцыі – адзіны ў Беларусі экзэмпляр Статута Вялікага княства Літоўскага 1588 г., выкуплены за кошт прыватных ахвяраванняў грамадзян і дзякуючы спонсарскай дапамозе кампаніі Alpari. Статут 1588 г. – вышэйшае дасягненне старабеларускай прававой думкі, папярэднік еўрапейскіх канстытуцый і самы прагрэсіўны ў тагачаснай Еўропе дзяржаўны звод законаў.

Вежа магілёўскай Ратушы, узведзеная на вышыню 47-мі метраў, мае назіральную пляцоўку, з якой адкрываецца маляўнічы відарыс на пойму Дняпра. На самым версе вежы ўсталяваны ўнікальны механічны гадзіннік, выраблены магілёўскім гадзіннікавым майстрам Г.Галоўчыкам. Стрэлка на адным з цыферблатаў праходзіць кола адзін раз за 500 гадоў.

Музей працуе: з 10.00 да 18.00.

Выходныя: Панядзелак, аўторак.

Увага! У сувязі з правядзеннем у музеі афіцыйных, урачыстых і святочных мерапрыемстваў, просім загадзя ўдакладняць інфармацыю пра магчымасць наведвання экспазіцыі.

Адрас дырэкцыі: Рэспубліка Беларусь г. Магілёў, вул. Ленінская 1А.

Дырэктар: Бяспанскі Сяргей Iванавіч

Прыём грамадзян па асабістых пытаннях дырэктарам: аўторак, з 8.00 да 13.00

Прамая лінія – кожны першы працоўны аўторак квартала, з 9.00 да 10.00 па тэл. +375(222)24-50-10

У яго адсутнасць:

– Намеснік дырэктара па агульных пытаннях: Чэпкасава Ала Анатольеўна

– Галоўны захавальнік фондаў: Прачакова Наталля Алегаўна

Тэлефон гарачай лініі: +375(222)24-50-11

Тэлефон прыёмнай: +375(222)24-50-11

Запіс экскурсій: +375(222)78-59-68 (штодзённа з 10.00 да 17.00, абед з 13.00 да 14.00).

Пералік адміністратыўных працэдур на падставе заяўнага прынцыпу «адно акно»: Спампаваць

Гісторыя музея

Ідэя стварэння Музея гісторыі Магілёва паўстала ў гарадскога кіраўніцтва ў 1990 г. У адпаведнасці з рашэннем гарадскога Савета народных дэпутатаў г. Магілёва №4-34 ад 16.07. 1990 г. была абвешчана неабходнасць стварэння Музея гісторыі Магілёва. Гэтым жа рашэннем для арганізацыі работы музея быў выдзелены будынак – помнік архітэктуры 1 катэгорыі канца XVIII стагоддзя – архірэйскі палац Георгія Каніскага па адрасе: г. Магілёў, вул. Ленінская, 11а, які пазней быў перададзены Магілёўскай Епархіі Беларускага Экзархата Рускай праваслаўнай царквы.

Утвораны музей быў у 1992 г. У маі месяцы гэтага года быў прызначаны першы дырэктар Музея гісторыі Магілёва – гісторык Ігар Аляксандравіч Пушкін (зараз – кандыдат гістарычных навук, дацэнт Магілёўскага дзяржаўнага універсітэта харчавання). Таксама быў набраны штат супрацоўнікаў, пачалася праца па зборы і набыцці музейных экспанатаў. Музей быў заснаваны ў мэтах захавання гістарычнай пераемнасці гарадской культурнай традыцыі Магілёва.

Для размяшчэння службовых памяшканняў і выставачнай залы музея рашэннем Магілёўскага гарвыканкама № 19-21 ад 19.05. 1999 г. на баланс упраўлення культуры гарвыканкама быў перададзены 1-шы паверх будынка па вул. Ленінскай, 13. У новы будынак музей пераехаў у 2002 г. На першым паверсе будынка па вул. Ленінскай, 13 размяшчаліся службовыя памяшканні, фондасховішча (18,9 кв. м), дзве выставачныыя залы (83,88 кв.м і 36,8 кв. м). Першая экспазіцыя музея адкрылася ў 2005 г. і яна называлася “Магілёў часоў магдэбургскага права XVI-XVIII стст.”. На 2-м паверсе будынка знаходзіліся жылыя памяшканні.

Рашэннем Магілёўскага абласнога выканаўчага камітэта ад 14.08.2003 г. № 18-28 быў створаны філіял “Буйніцкае поле” Установы культуры “Музей гісторыі Магілёва”. На мемарыяльным комплексе была створана фотаэкспазіцыя “Магілёў летам 1941-га: дні і ночы мужнасці”.

У 2008 годзе, пры асабістым удзеле Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь А. Р. Лукашэнкі, адбылося ўрачыстае адкрыццё адноўленай Ратушы горада Магілёва. Тады ж у будынку Ратушы размясцілася сучасная экспазіцыя Музея гісторыі Магілёва – “Магілёў у эпоху магдэбургскага права”.

У 2012 годзе, 21 чэрвеня ў аператыўнае кіраванне музею была перададзена гарадская Выставачная зала – асобнае памяшканне, размешчанае па вул. Болдзіна, 1. Прадмет дзейнасці Выставачнай залы – развіццё беларускага выяўленчага мастацтва: жывапіс, скульптура, графіка, манументальна-дэкаратыўнае мастацтва і іншыя формы выяўленчага мастацтва. Сама гарадская выставачная зала функцыянуе з 13 жніўня 1966 года. У 2014 годзе прайшла рэкаструкцыя памяшкання залы і да Дня горада 28 чэрвеня адбылося ўрачыстае адкрыццё выставы работ Магілёўскай арганізацыі Беларускага Саюза мастакоў. У ходзе рамонту велізарнае памяшканне падзялілі на сектары, што дазваляе зараз размяшчаць самыя розныя экспазіцыі. Тут з’явілася больш прасторы для скульптур, забяспечваецца неабходны мікраклімат для захавання тэмпературнага і вільготнаснага рэжымаў, працуюць асвятляльныя мабільныя сістэмы, якія дазваляюць карэктаваць кірунак святла і чыё выпраменьванне не псуе маляўнічы пласт, створаны ўмовы для людзей з абмежаванымі магчымасцямі, ёсць зона адпачынку, працуе салон-магазін.

Асноўнай мэтай работы музея з’яўляецца ажыццяўленне навукова-асветніцкай, навукова-даследчай і адукацыйнай дзейнасці, выяўленне і камплектаванне музейных прадметаў і музейных калекцый па гісторыі і культуры горада Магілёва, іх вывучэнне і публічнае прадстаўленне. Музей гісторыі Магілёва імкнецца музейнымі сродкамі адлюстраваць асноўныя этапы генезісу горада, паказаць гісторыка-культурны кантэкст яго ўзнікнення і развіцця – з дапамогай рэчаў паказаць свет людзей якія стварылі гэтыя рэчы. Сваёй галоўнай задачай творчы калектыў музея лічыць паказ чалавека ў сістэме камунікацый, якая існавала ў мінулым, яго жыццядзейнасці ў кантэксце той сацыяльнай, прафесійнай, канфесійнай групы да якой ён належаў.

Музей праводзіць міжнародную навукова-практычную канферэнцыю “Гісторыя Магілёва: мінулае і сучаснасць” 1 раз у два гады. Першая канферэнцыя адбылася ў 1998 г., апошняя, XІI канферэнцыя – ў 2021 г. За гэты час было прадстаўлена і апублікавана больш за 650 дакладаў даследчыкаў з розных гарадоў Беларусі, Балгарыі, Германіі, ЗША, Ізраіля, Латвіі. Літвы, Расіі, Сербіі, Польшчы, Украіны, Туркменістана, Швецыі. Былі выдадзеныя зборнікі навуковых прац канферэнцыі.

Дырэктарамі музея былі: Пушкін Ігар Аляксандравіч (1992 – 2001 гг.); Якушаў Уладзімір Іванавіч (2002 – 2003 гг.); Мінчукоў Юрый Якаўлевіч (2003 – 2004 гг.); Валадзько Людміла Аляксандраўна (2004 г.); Яшмецьеў Алег Валянцінавіч (2004 – 2008 гг.); Клімаў Сяргей Міхайлавіч (2008 – 2010 гг.); Бацюкоў Аляксей Мікалаевіч (2011-2021 гг.), Бяспанскі Сяргей Iванавіч (з 2021 г. па цяперашні час).

Навуковымі супрацоўнікамі музея ў розны час працавалі – д. г. н., прафесар Ігар Аляксандравіч Марзалюк, к. г. н., дацэнт Аляксандр Рыгоравіч Агееў, Вольга Уладзіміраўна Сафонава, Юрый Васілевіч Прачакоў, Юлія Канстанцінаўна Барадзіна, Жана Аляксандраўна Крыксіна, Анатоль Аляксеевіч Чарняўскі, Вольга Аляксандраўна Чарняўская, Пётр Іванавіч Хаванскі. Зараз у склад навуковых супрацоўнікаў музея ўваходзяць: Алена Віктараўна Марзалюк, Віталь Васілевіч Сухаркоў, Ірына Іванаўна Трафімава. Галоўнымі захавальнікамі фондаў музея былі: Галіна Дзмітрыеўна Забродская, Аксана Міхайлаўна Чачкова, Яўген Сяргеевіч Балбераў, Алена Сяргееўна Мазур, Атрошчанка Святлана Пятроўна. Зараз галоўным захавальнікам з’яўляецца Наталля Алегаўна Прачакова.